‘Ik had geen goede indruk van hem, omdat hij al heel lang in functie is’, zei Wang, student aan de Universiteit van Peking. ‘Deed me denken aan de Chinese dictator Chiang Kai-shek.’ Met deze weinig fraaie vergelijking moest Rutte het aanvankelijk doen. Maar na het on-Chinees open studentenvragenuurtje met Neerlands langstzittende premier zelf, was Wang een stuk milder. ‘Best goed’, vond hij hem.
Afgelopen week was Rutte op bezoek in China, als ‘oude vriend’ en ‘demissionair premier’. Nee, zijn bezoek was echt geen slimme lobbytrip in het kader van zijn Navo-chef-aspiraties. Al is de relatie met Azië – mocht hij de nieuwe baas worden – natuurlijk wel ‘een belangrijk speerpunt’.
Op 4 april viert het militaire bondgenootschap zijn 75-jarig bestaan. Een uitgelezen moment om de opvolger van Navo-topman Stoltenberg aan te kondigen. De Noor vertrekt in oktober, dus draait de ‘help Rutte aan de Navo-job’-promotiecampagne al maanden op volle toeren. De goedlachse communicator heeft inmiddels steun van 25 van de 32 landen. Hoewel Oost-Europese leiders liever een kandidaat zien uit eigen regio, lijkt hun weerstand niet meer dan een enkel wolkje aan een helderblauwe hemel. Grote kans dus dat onze Mark binnen afzienbare tijd zijn Haagse stolpje zal verruilen voor een Brussels stekje.
De man aan wie niets blijft kleven behalve het pluche, wilde lange tijd van geen wijken weten. Tot de positie van Navo-baas lonkte. Zonder pardon trok Rutte, die beweerde ‘na zijn premierschap leraar te willen worden’, opeens de stekker uit zijn vierde kabinet. Een ploeg die nog maar nauwelijks uit de startblokken was gekomen, sneuvelde onder de valse voorwendselen van een geëntameerd dispuut over nareizende migranten.
Dit leugentje voor eigen bestwil zal in de annalen geboekstaafd blijven als een van de verwerpelijkste verzinsels uit de naoorlogse politiek. Al zal de man die van leugens nooit zo’n principieel bezwaar maakt, niet hebben vermoed dat hij hiermee en passant zijn eigen partij verkwanselde ter meerdere eer en glorie van de blondgelokte alleenheerser die hij zelf jarenlang succesvol buiten de deur hield.
Een vertrek van de minister-president naar de Navo, voordat een nieuw kabinet op het bordes staat, levert volgens hoogleraar staatsrecht Wim Voermans ‘een unieke situatie’ op, ook als Rutte tot oktober de dubbelrol van Navo-chef en premier opeist – iets waar ze bij de VVD niet naar uitkijken. Zij zien liever Yeşilgöz als interim-premier, in de hoop de virtuele premierbonus binnen te halen – een wanhoopspoging om het besmeurde imago van de oneliners brakende partijleider wat op te vijzelen en een einde te maken aan de nog altijd voortdurende vrije val van wat recent de grootste partij van Nederland was.
Een interim-premier als volgende interimmer in het groeiende interim-arsenaal van dit demissionaire kabinet: wie kan het schelen? Als iemand de stoel maar warm houdt, zelfs de premiersstoel. Bovendien, nu geen van de formerende partijleiders zelf het Torentje zal betreden, is het zichtbaarste politieke ambt van ons land toch al gedoemd tot een interim-positie voor een nog onbekende, van buitenaf ingevlogen oproepkracht.
Of we daar beter van worden, valt sterk te betwijfelen. Maar voor een blondgelokte alleenheerser à la Chiang Kai-shek, de angst van student Wang, hoeven we even niet te vrezen.
Bron: De Volkskrant, 30 maart 2024
