Column in De Volkskrant, 10 februari 2024

Column in De Volkskrant

Even was hij uit het blikveld verdwenen. Na de zeges van Caroline en Geert in de mottenballen beland. Tot deze week de vlam opnieuw in de pan sloeg. En nu wappert hij weer. Ferm en fier, op dreigende tractors. Blauw bovenaan, rood onderop. Want de boer is boos. Dit keer zijn de groene plannen uit Brussel de lont in het boerenkruitvat. De onvermijdelijke overgang naar meer duurzame landbouw. Meer braakland, minder CO2-uitstoot, minder pesticides en minder mest, waarmee de jarenlange uitzonderingspositie van Nederlandse boeren om meer koeiendrek te mogen uitrijden dan de Europese boerenbroeders binnenkort tot het verleden behoort.

‘Bloemetjes en bijtjes gaan vóór gevulde buiken van bevolking en boer’, roepen de boeren getergd. Een grotendeels fictief, maar uiterst doeltreffend narratief, zeker wanneer het gepaard gaat met de beproefde boerenprotesttactiek van trekkerblokkades en strontstortpraktijken. Voor de schermen veroordeeld, achter de schermen gretig ondersteund door agro-organisaties en multinationals uit de voedselverwerkings- en pesticidenindustrie, die hun lucratieve winsten niet graag zien verdampen en dus geen enkel belang hebben bij verandering. Het grootste deel van de Europese landbouwsubsidies belandt immers in de portemonnee van deze hele grote bedrijven, becijferde de The New York Times.

En waag het niet de natuurvernietigende boerenpraktijken ter discussie te stellen. Dat komt je duur te staan, merkte ook het kersverse NSC-Kamerlid Harm Holman. De voormalig veehouder pleitte voor een toekomstvisie voor ‘natuur, landbouw en platteland’ en het fors terugdringen van de veestapel. Nou, hij heeft het geweten. Voor fel brandende hooibalen, hout en trekkerbanden liet Farmers Defence Force-voorman Van den Oever weten dat hij ‘een spuughekel had gekregen’ aan Holman. Het Kamerlid zou voortaan in ’het centrum van de boerenbelangstelling’ staan. De boerenactivist liet er geen enkel misverstand over bestaan dat het hier om een ‘in stevige woorden verpakt’ dreigement ging. Holman hoort met VVD-stikstofminister Van der Wal en D66-Kamerlid De Groot tot een groeiende groep slachtoffers van schaamteloze intimidatie door boerenbullebakken.

‘Boeren zoeken hun toevlucht tot extreem geweld omdat ze weten dat politici daar gevoelig voor zijn’, zegt Yves Segers, hoogleraar aan de KU Leuven in Knack. Volgens Segers zijn tractoren ‘de tanks van het platteland, waardoor mensen zich laten intimideren en bang worden.’ Zoals EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen, die deze week de Europese klimaatmaatregelen – die moeten zorgen voor schoon drinkwater en herstel van de bodem en biodiversiteit – plotseling in de uitverkoop deed na heftige boerenprotesten. Von der Leyen hoopt rechts-radicale partijen, die zich opwerpen als redder van de radeloze boer, af te troeven, met de Europese verkiezingen in zicht.

Dat er boeren zijn die de gewelddadige acties verafschuwen, bleek deze week gelukkig ook. Helaas worden zij, net als de boeren die best openstaan voor een natuurinclusiever bedrijfsmodel, overstemd door schreeuwende herriemakers. Tekenend voor de huidige tijdgeest waarin relschoppen en een grote bek, versterkt door (sociale) media, de snelste routes naar macht en invloed zijn. Hierdoor wint het kortetermijnbelang van enkelen het steeds vaker van het langetermijnbelang van velen. Schreeuwers zijn verworden tot superhelden in onze extraversie-minnende samenleving. Voor fluisterstemmen van empathie, bedachtzaamheid en nuance is geen plek.

‘Ons einde zal uw honger zijn!’ schreeuwen de boeren in Brussel. ‘Mijn einde de uwe’, fluistert de Natuur. Tot op een dag de stilste stem het uitschreeuwt. Dan kan de vlag weer uit. Halfstok.

Bron: De Volkskrant, 10 november 2024