Eindelijk was het zover. Hij was extra vroeg opgestaan en had zijn Italiaanse maatpak aangetrokken. Een lekker luchtje opgespoten. Iets dat hij normaal nooit deed. In de hal van zijn Haagse eenkamerappartement stond zijn koffer al klaar, net als het emmertje met bloemen. Mimosa, haar lievelingsbloemen. Hoe hij dat wist? Ach, hij had zo zijn bronnen. Tijd om te gaan. Een laatste blik in de spiegel. Nee toch, was hij alweer grijzer geworden? Gelukkig was ze ruim een kop kleiner dan hij, sprak hij zichzelf moed in. Bovendien hadden ze allebei een klik gevoeld, toen ze elkaar vorige maand spraken. Het tragische bootongeluk voor de kust deed de rest.
‘Ik vind haar heel plezierig om mee samen te werken en we denken over deze zaken vergaand hetzelfde’, verklaarde Rutte na afloop van zijn ontmoeting met de Italiaanse premier Giorgia Meloni. Samen met haar wil de premier graag een ‘Turkije-deal’ smeden, met landen in Noord-Afrika. Turkije… Dat de verdronken bootvluchtelingen juist daarvandaan waren vertrokken, leek de premier even te zijn vergeten. Net als de namen van al die slechte hulporganisaties die ‘criminele bootjessmokkelaars’ in de kaart zouden spelen, waarvan hij bij nader inzien geen voorbeelden kon geven.
Met 15 maart op komst draait de politieke verkiezingsmachine weer op volle toeren. Om radicaal-rechts in eigen land de pas af te snijden, gaat de VVD vol op het migratieorgel. Naast een Afrika-deal, waarvoor Rutte binnenkort met Meloni naar dat continent reist, moet er een opvangcentrum in Rwanda komen. En natuurlijk een trumpiaanse muur tegen gelukszoekers. ‘Spektakelpolitiek, bedoeld voor de eigen kiezer’, zo verwoordde Henk van Houtum, hoogleraar politieke geografie aan de Radboud Universiteit, het treffend in Het Parool. ‘Er is wetenschappelijke consensus dat hekken niet werken. Mensen op de vlucht gaan er omheen, er onderdoor of er overheen.’ Perspectief in hun eigen land zal mensen weerhouden, hekken niet.
Daarnaast, het eerlijke verhaal is dat steeds meer mensen hun heil zullen zoeken in Europa, door aanhoudende conflicten, armoede en klimaatverandering elders. Schijnoplossingen, zoals goed bekkende retoriek over hogere muren en strengere controles, brengen niets. Solidariteit binnen Europa is nodig, in plaats van krampachtig vasthouden aan opportunistisch hapsnapbeleid dat niets oplevert, behalve veel leed en verdronken mensen. Vluchtelingen moeten op een legale, menselijke wijze asiel kunnen aanvragen zonder te hoeven vrezen voor hun leven. Alleen dan bestaat de kans dat het ‘cynische verdienmodel’ van mensensmokkelaars geen bestaansrecht meer heeft.
Maar dat verhaal vertelt Rutte – net als zijn radicaal-rechtse bondgenoot Meloni – zijn achterban niet. Zeker niet nu hij in aanloop naar de Statenverkiezingen vanuit Italië een perfect rookgordijn opwerpt en de politieke rechtervleugel in eigen land kan overtroeven. ‘Kijk eens kiezers, hoe uw eigen Mark Rutte zijn staatsmanschap in Europa inzet voor de natie.’
Het was een vruchtbaar gesprek, concludeerde hij tevreden toen hij woensdagavond weer thuis was in Den Haag. Hij schonk zichzelf een glas rode wijn in, dat had hij wel verdiend. Waarna hij zijn favoriete playlist opzette. De zwoele stem van Eros Ramazzotti vulde de kamer. Zachtjes zonk hij weg in gedachten. Palmbomen en hagelwitte stranden flitsten voorbij. Binnenkort zou hij samen met Giorgia die betoverende Afrikaanse dorpjes bezoeken. Toen piepte plots zijn Nokia. Een sms-bericht. Zijn hart maakte een sprongetje. Ach, jammer. ‘Waarom kwam je gisterenavond weer niet naar de Kamer? Toeslagenouders bleven maar vragen waar je bleef. Aukje.’ Teleurgesteld wiste hij het sms-je en schonk zichzelf nog eens bij. Er gaat niets boven een glas Italiaanse Chianti.
