‘Ze zullen toch wel komen?’ Zenuwachtig kijkt Ella naar de klok. Half negen en nog altijd niemand. Voor de zoveelste keer opent het meisje de groepsapp. Aanvang acht uur, het staat er echt. Plus tien duimpjes. Hapjes, kratten bier en fris en een dj, Ella’s moeder had flink uitgepakt. ‘Je wordt maar een keer 18!’ had ze geroepen, blij dat haar dochter eindelijk eens een feestje gaf. Maar de voordeurbel blijft stil. In een eigen appgroep spraken haar zogenaamde vriendinnen af niet te komen. Die loser van een Ella moest vooral niet denken dat ze een van hen was.
Vijf jaar later vertelt Ella in de Haagse Koninklijke Schouwburg over haar eenzame jeugd. Buitengesloten. Tijdens de pauze altijd alleen. Geniepig gepest met haar uiterlijk. Gegniffel over haar lage cijfers. Logisch dat ze haar niet moesten. Ze was ook een kneus. Verteerd door eenzaamheid trok ze zich terug in haar slaapkamer. De buitenwereld grijs en uitzichtloos.
Ella is een van de jongeren die hun ervaringen delen met Het Nationale Theater ter inspiratie voor de nog te ontwikkelen jongerenvoorstelling Only the Lonely. Net als student Tom, die naast me zit. Hij heeft vrienden. ‘Maar ik mis de verbinding, daarom heb ik veel last van eenzaamheid.’ Laura, net klaar met haar mbo-opleiding, heeft autisme en vindt zichzelf best sociaal. ‘Maar vaak begrijp ik de grapjes van anderen niet en denk dan dat ik word uitgelachen.’ Dus twijfelt ze aan haar sociale vaardigheden. Op iemand afstappen wordt een steeds grotere opgave.
Lang kleefde aan eenzaamheid het beeld van wegkwijnende bejaarden achter de geraniums, wachtend op bezoek dat nooit komt. Zeker sinds covid wordt steeds duidelijker dat eenzaamheid geen exclusieve ouderdomsvloek is, maar alle leeftijden treft. Volgens het RIVM voelt bijna twee derde van de jongeren tussen 16 en 25 zich eenzaam, 30 procent zelfs erg.
Eenzaamheid hoort bij het leven. Zolang het tijdelijk is, valt het allemaal nog wel te verdragen. Maar zodra het chronisch wordt, liegen de gevolgen er niet om. Verhoogd risico op hart- en vaatziekten, verzwakt immuunsysteem, depressies, angststoornissen, verslaving en sociale terugtrekking. Terwijl chronische eenzaamheid wel degelijk valt te voorkomen.
‘Het is zo simpel’, zegt Jolanda van Gerwe, oprichter van Join Us, de stichting die eenzame jongeren helpt en onlangs een Appeltje van Oranje won. ‘Maak eens een praatje in de buurt of in de bus. Zeg ‘hallo!’ tegen een onbekende. Vraag je alleenstaande buurvrouw mee voor een wandeling. Nodig álle klasgenootjes uit voor het feestje.’
Eenzaamheid tegengaan wordt nog te vaak gezien als een zaak van diegene die het treft, maar het is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. De docent die naast lessen in taal en rekenen ook tijd vrijmaakt voor onderlinge bonding in de klas. Of de manager die de stille thuiswerker niet uit het oog verliest. Tot en met het gemeenteloket dat de chatbot weer inruilt voor mensen van vlees en bloed.
En Ella? Samen met haar moeder besloot ze iets aan haar eenzaamheid te doen. Via de schoolpsycholoog kwam ze bij Join Us. ‘Ik bleek eigenlijk gewoon leuk te zijn zoals ik ben’, vertelt ze de zichtbaar geroerde zaal. ‘Onlangs vierde ik mijn 23ste verjaardag, raad eens hoeveel vrienden er kwamen?’ Het publiek houdt de adem in. ‘Allemaal!’
Bron: De Volkskrant, 14 december 2024
