Column in De Volkskrant, 18 januari 2025

Hitster, het razend populaire muziekspel, kent u vast. De moderne variant van ‘raad de plaat’: gegarandeerd een vrolijk familie-etentje zonder de gebruikelijke discussies over politiek en andere splijtzwammen. Je hoort een liedje en raadt het nummer, de artiest en het jaar. Bent u er klaar voor? Denk de muziek er even bij, grote kans dat het deuntje spontaan in u opkomt:

‘Young man, there’s no need to feel down / I said, young man, pick yourself off the ground / I said, young man, ’cause you’re in a new town / There’s no need to be unhappy’

Inderdaad, YMCA. Het iconische disconummer van de Village People, de marcherende, gespierde mannen in felgekleurde outfits die druk zwaaiend de letters YMCA uitbeelden.

De Franse producer Jacques Morali schreef YMCA eind jaren zeventig, samen met zanger Victor Willis. Volgens muziekhistoricus Alice Echols om de culturele onzichtbaarheid van homo’s te doorbreken. ‘Homoseksualiteit’ was enkele jaren ervoor weliswaar als ‘mentale stoornis’ uit het standaardhandboek voor de psychiatrie (DSM) geschrapt, maar veel Amerikaanse staten bleven homoseksuele handelingen criminaliseren. De Village People (knappe, jongemannen van gemengde afkomst, gekleed als ‘iconen van homomannelijkheid’) stonden symbool voor een herinterpretatie van Amerikaanse mannelijkheid.

‘Het succes van YMCA markeerde een groeiende tolerantie voor een steeds zichtbaardere homominderheid in de middenklasse van de buitenwijken’, zegt Jamie Saris, universitair hoofddocent antropologie aan Maynooth University. Sinds de opkomst van Donald Trump is van die tolerantie steeds minder over. Terwijl de paus homo’s tot het priesterschap wil toelaten en de kerk wil ‘ontmannen’, waait in de Verenigde Staten een steeds conservatievere wind als het om gender gaat. In De Groene Amsterdammer legt hoogleraar Ruth Ben-Ghiat, expert op het gebied van autoritaire leiders en fascisme, uit waarom. ‘Na periodes van sociale vooruitgang – zoals tijdens het presidentschap van Obama, toen het homohuwelijk werd gelegaliseerd en vrouwen toegelaten werden tot de militaire special forces – winnen autocraten aan populariteit. Gender is daar een maatstaf voor.’ Volgens Ben-Ghiat bouwen autocratische leiders – ze noemt ze strongmen – hun genderpolitiek op drie pijlers: hypermannelijkheid, vrouwenhaat en homofobie.

En nu is hét homostrijdlied ook nog eens gekaapt door Trump en zijn homofobe MAGA (Make America Great Again)-beweging. Op rally’s schalt het nummer keihard uit de luidsprekers, terwijl de aanstaande president van Amerika zijn dansje doet. Tot groot verdriet van mijn overbuurman Hans. ‘Alles uit Amerika waait over. Kijk maar naar de verrechtsing van jongeren en het gezeur over ‘woke-hysterie’ vanuit de politiek.’ Hand in hand met zijn man door de stad lopen durft hij al tijden niet meer.

Maandag schalt YMCA weer uit de speakers. Dit keer tijdens Trumps inauguratie bij het Capitool. Ooit het symbool van lhbt-trots, seksuele vrijheid en progressiviteit, inmiddels verworden tot nostalgisch volkslied voor Trump en zijn conservatieve achterban. Onbegrijpelijk. De Village People zwichtten voor de miljoenen die het gebruik van hun muziek door de MAGA-beweging in het laatje brengt. O ja, en voor u als lezer heeft de oranje gelokte Machiavelli maandag, naast YMCA, ook nog een hitje in het verschiet. Een andere klassieker van de Village People, waar hij en zijn MAGA-kamp zo op kicken. Bent u er klaar voor?

‘Macho, macho man (yeah) / I gotta be a macho man / Macho, macho man (yeah, yeah)/ I gotta be a macho’

Bron: De Volkskrant, 18 januari 2025