Excuses voor het lange wachten’, verontschuldigt de barista zich. ‘Een dubbele espresso-to-go?’ Ik kijk op vanuit mijn krant en knik. Eind dertig schat ik hem, zweet parelt op zijn voorhoofd. Zijn bloeddoorlopen ogen en een stapel vieze kopjes op de toonbank verraden dat hij al even geen pauze heeft gehad. Net als hij aan mijn koffie wil beginnen, klinkt uit de keuken een opdringerig gepiep. De man zucht. ‘Sorry, even de appeltaart uit de oven halen.’ Achter mij in de rij bromt een vrouw: ‘Al die personeelstekorten. Waar zijn al die mensen gebleven?’
Waar je ook komt, de koffietent, de huisarts of de supermarkt, overal hangt wel een briefje ‘personeel gezocht’. In vijftig jaar was de arbeidsmarkt nog nooit zo krap. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is de vergrijzing een belangrijke reden, maar ook de post-corona consumptie-explosie. Uit eten, met vakantie, uitjes naar de woonboulevard. Toen alles weer ‘open’ ging, sloeg de bevolking massaal aan het spenderen. Alleen was het personeel tijdens de lockdown met stille trom vertrokken. Obers werden callcentermedewerkers, decorbouwers veranderden in flitsbezorgers. In de zorg en het onderwijs verruilden mensen hun baan in de frontlinie voor eentje in de luwte. Het aantal onderwijsadviseurs groeide explosief. Om nog maar te zwijgen van de wildgroei aan zelfstandige coaches. Twee jaar geleden waren er, met 63 duizend, al schrikbarend veel aan wal roepende stuurlui, inmiddels telt Nederland er 95 duizend.
En denk maar niet dat al die adviseurs en zelfbenoemde coaches aan het duimendraaien zijn. Ze hebben hun handen vol aan mensen die met een burn-out thuis zitten. Zoals Kees, al bijna 12 jaar teammanager bij een groot beursgenoteerd internationaal chemiebedrijf. ‘Elke nieuwe ceo kondigde nieuwe bezuinigingen aan’, vertelt hij op een verjaardag. ‘Steeds werd mijn afdeling kleiner, terwijl de hoeveelheid werk hetzelfde bleef’. De ene na de andere collega bezweek onder de werkdruk. Na de derde bezuinigingsronde trok ook Kees het niet meer.
about:blankhttps://acdn.adnxs.com/dmp/async_usersync.html
Het ziekteverzuim in Nederland bereikte dit jaar een recordhoogte. Door de grote personeelstekorten moet meer werk door minder handen worden verricht, wat weer leidt tot grotere gaten. Intussen dreigt de krappe arbeidsmarkt zand te strooien in de druk draaiende raderen van onze economische groeimachine. Net nu we het geld zo hard nodig hebben voor miljardeninvesteringen.
Zorgelijke tijden dus. Of toch niet? Misschien is de huidige personeelsschaarste helemaal niet die verschrikkelijke vloek die het op het eerste oog lijkt, maar juist de kanarie in de kolenmijn die ons net op tijd waarschuwt voor groter gevaar. Decennia van economische groei hebben ontegenzeggelijk veel welvaart gebracht, maar ook ongebreideld consumentisme, een doorgedraaide arbeidsmarkt en groeiende ongelijkheid. En daarmee ongekende schade voor aarde en milieu.
Zeg nou zelf, worden we nu werkelijk gelukkiger van 24/7 boodschappen kunnen doen? Van een uitpuilend huis vol ongedragen spijkerbroeken, lades met gympen in alle kleuren, airfryers, draagbare speakers, elektrische blikopeners, broodbakmachines en de laatste iPhone? Geeft een binnen vijf minuten bezorgd koud biertje of thuisgebrachte pizza zoveel meer levensvreugde dan een zelfbereide maaltijd?
Terwijl ik op mijn dubbele espresso sta te wachten, lees ik in de krant dat de Europese Commissie de enorme afvalberg aan wegwerpkoffiebekers wil aanpakken. Ze moeten worden vervangen door een herbruikbare variant. ‘Minder wegwerpkoffiebekers?’ zegt de vrouw uit de rij, die over mijn schouder meeleest. ‘Wordt het niet tijd voor minder koffietenten?’ Ze heeft gelijk. Lost ook direct het personeelstekort op. Maar nu eerst tijd voor koffie.
Bron: De Volkskant, 2 december
