Profvoetballer, makelaar, verzekeringsagent en bedrijfsvoorlichter. Stuk voor stuk staan ze hoger op de maatschappelijke beroepsladder dan de leraar. Het aanzien van mensen voor de klas daalt al jaren, terwijl dat van profvoetballer en verzekeringsagent blijft stijgen. Hoe komt dat toch?
Aan maatschappelijke relevantie kan het niet liggen. Leraren leiden al die toekomstige verzekeringsagenten, makelaars en profvoetballers op. Daarnaast is het ook een vak met een ongekende diepgang en diversiteit, waarbij je over een oeuvre aan kennis en vaardigheden moet beschikken: spelling van 4.000 woorden, een ingewikkelde staartdeling, Max Havelaar, ons kiesstelsel, eb en vloed, de bloedsomloop, Mondriaan, een notenbalk, vioolsleutel, een dialoog schrijven en klimmen in een zwaaiend touw. En dat allemaal zodat het ook echt beklijft.
Kinderen met armoede thuis, autisme, een taalachterstand of trauma door hun vlucht uit een oorlogsland; een leraar moet van alle markten thuis zijn. Kennis, didactiek en opvoedkunde. De complexiteit en schoonheid van het leraarsvak is groot, zoveel groter dan ik voor mijn overstap naar het onderwijs besefte.
De leraar maakt het verschil. Lang was het niet meer dan een obligate slogan in beleidsbrieven, maar met de – soms te? – gedreven onderwijsminister Dennis Wiersma lijkt er eindelijk iets te veranderen in politiek Den Haag. Gealarmeerd door almaar dalende onderwijsresultaten en toenemende kansenongelijkheid bezocht de VVD-er leraren in hun klas, die een noodkreet uitten: we kunnen ons vak niet meer naar behoren uitvoeren. Te veel rompslomp, te grote klassen, te weinig tijd voor lesvoorbereiding. Leraren vallen uit, tekorten lopen op en klassen zitten steeds vaker thuis. Het onderwijs staat op instorten.
Dus besloot Wiersma het lang gekoesterde decentrale onderwijssysteem hard aan te pakken. Met een trits aan kortetermijnmaatregelen, maar ook door de grote vrijheid van schoolbesturen ter discussie te stellen. Lovenswaardig, alleen al omdat hij de eerste bewindspersoon in jaren is die het aandurft. Hij zal er niet overal vrienden mee maken.
Onder de Kamerbrief waarin hij zijn plannen voor steviger overheidssturen ontvouwt, ontbreekt helaas de handtekening van de andere onderwijsminister, die van het hoger onderwijs: Dijkgraaf. Verklaart dat misschien waarom de brief nauwelijks ingaat op lerarenopleidingen? Een gemiste kans. Lerarenopleidingen hebben een cruciale rol in het kweken van goede leraren. De ingrepen van Wiersma in het onderwijsstelsel kun je niet los zien van het huidige op afstand gestuurde systeem van concurrerende lerarenopleidingen, met alle negatieve gevolgen van dien. Lerarenopleidingen met elk hun eigen eisenpakket. Een wirwar aan opleidingsroutes, meer dan 380. Geen structurele betrokkenheid van de beroepsgroep bij de inhoud van de opleidingen, waardoor deze onvoldoende aansluiten bij de praktijk. Dit alles maakt dat de kwaliteit van de meeste lerarenopleidingen matig tot ronduit belabberd is.
Goede leraren worden gemaakt en niet geboren, schreef het RED-Team Onderwijs, een groep ervaren en gelouterde onderwijsexperts, die onlangs aanbevelingen deed voor het verbeteren van de lerarenopleiding. Helaas komen verbeteringen in het huidige decentrale stelsel nauwelijks tot stand, door onderlinge concurrentie en de erg kleine omvang van sommige opleidingen. Hoogleraar Louise Elffers wijst op de uiterst succesvolle nationale lerarenacademie in Singapore. Dat is een van de best presterende landen qua onderwijs. Zo’n nationale lerarenacademie, waar leraren, schoolleiders en onderwijsspecialisten samen worden opgeleid vanuit een hoogwaardig consistent onderwijscurriculum, kan een aantrekkelijk alternatief zijn.
Goede leraren kweek je door goede opleidingen. Omhoog die lat dus, niet alleen in de klas, maar ook in de collegezaal. Op naar een leraar die in adoratie Messi overtreft. Nu de handtekening van Dijkgraaf nog.
Bron: De Volkskrant, 22 april 2023
