Column in De volkskrant, 29 september 2023

‘Zet nu 10 euro in en krijg 50 euro aan gratis weddenschappen cadeau.’ ‘Gefeliciteerd, jij bent onze beste speler!’ ‘Het zal je toch niet gebeuren dat de grote prijs valt nadat jij stopt?’ Geen industrie zo uitgekookt in haar verleidingskunsten als de onlinegokindustrie. Alle psychologische trucs worden van stal gehaald om jouw brein te bedotten. Van reclames met dubbelgangers van BN’ers en de belofte van gratis speelrondes tot een geraffineerd verpakt verlies, dat met bellen en knipperlichten voelt als een overwinning. Alles om geluksstofjes in je hersenpan te activeren en je slinks van je geld te beroven.

Met succes; de onlinegokmarkt groeit als een tierelier. Sinds de overheid die in 2021 legaliseerde, is het aantal onlinegokkers in Nederland groter dan ooit. 762 duizend volwassenen, onder wie 450 duizend nieuwkomers vertrouwen met regelmaat hun centen toe aan een onlinefruitautomaat of -roulettespel. Extra zorgelijk is de groeiende groep jongeren van 18 tot 24 jaar, ruim 20 procent van het totaal. Met hun hersenen-in-ontwikkeling hebben ze een grotere verslavingskans. Een ideale prooi dus voor de onlinegokdealers.

‘Desastreus!’, noemde nationaal rapporteur verslavingen Arnt Schellekens de legalisatie van de gokmarkt bij de presentatie van zijn rapport Gokken met Gezondheid. Onlinegokken veroorzaakt een groot sociaal probleem. Ingrijpen is noodzakelijk. Direct. Verslavingsexperts, gokdeskundigen en ook de Raad van State, ze hadden nog zo gewaarschuwd voor de enorme risico’s.

Het was tegen de dovemansoren van VVD-minister Sander Dekker en een meerderheid van de Kamer. Legalisering zou het illegale gokken drastisch verminderen en legale aanbieders zouden veel betere bescherming bieden dan dat illegale tuig met hun verwoestende verleidingstactieken. Echt waar, dat hadden de gokbedrijven beloofd. Mooie praatjes.

Wat er volgde, was een ongeëvenaarde reclametsunami van honderden miljoenen euro’s en van de beloofde bescherming kwam niets. Ernstige schulden, depressie, alcoholmisbruik, werkuitval en zelfs zelfdoding liggen op de loer. Want een casino in je smartphone is altijd binnen handbereik en de drempel naar veelvuldig gokken laag. Het deert de gokbedrijven weinig, staatsbedrijven Toto en Holland Casino voorop. Wat kan het schelen dat jouw product onschuldige burgers vernietigt als je een slordige 1,1 miljard euro kan binnen harken?

Schellekens komt met 22 beperkende maatregelen. Keihard nodig, maar het blijven pleisters op een etterende wond. Handelaren in verslavende goederen vinden altijd weer een nieuwe manier om naïeve politici te beïnvloeden. Geld en lobbyisten zat. Als de strategie van ‘beterschap beloven en intussen traineren’ is uitgewerkt, is er plan B: positioneer je niet als onderdeel van het probleem, maar van de oplossing! Effectief, zoals onderzoeksjournalisten van The Investigative Desk in hun onderzoek naar de lobbypraktijken van de tabaksindustrie aantoonden.

Sigarettenfabrikant Philip Morris begon toen de tabaksmarkt door strengere regelgeving opdroogde, via de Foundation for a Smoke-Free World fanatiek de religie van een ‘rookvrije wereld’ te verkondigen. Een vernuftig rookgordijn om nieuwe ‘rookloze’ producten te promoten en regulering te voorkomen. En dus kreeg de zeer schadelijke e-sigaret in duizend zoete smaakjes van meloen, popcorn tot suikerspin vrij baan en vond haar weg naar het schoolplein, waar hordes minderjarige kinderen massaal aan het vapen sloegen. Een goudmijn voor de tabaksfabrikanten ten koste van onze jeugd. Dankzij het hardnekkige, politieke geloof in de goede bedoelingen van een als schaap vermomde verslavingswolf. Gokken met gezondheid, laat de nieuwe Kamer daar straks snel mee afrekenen.

Bron: De Volkskrant, 29 september 2023