‘Je gaat toch niet over pensioen schrijven?’, zegt mijn collega. Ze trekt er een vies gezicht bij.
Haar reactie is veelzeggend. Pensioen blijft voor de meeste mensen een complexe ver-van-mijn-bedshow, iets voor pensioenspecialisten en rekennerds. Zorgelijk, want ons pensioen is voor velen de grootste spaarpot van hun leven, een waar ze steeds langer op moeten teren. Alle reden om je er wel druk over te maken. Juist nu de opwarming van de aarde onze wereld in rap tempo op zijn kop zet.
Door klimaatverandering kunnen er fysieke en transitierisico’s ontstaan’, waarschuwt Frank Elderson, bestuurslid van de Europese Centrale Bank. ‘Klimaatverandering is daarmee ook een bron van financiële risico’s.’ Elderson doelt op stormen, overstromingen, droogte, stijgende temperaturen en zeespiegels: risico’s op grote materiële en financiële schade voor overheden en bedrijven.
En dus voor degenen die hen financieren, zoals pensioenfondsen, die pensioengelden van miljoenen Nederlanders breed en divers beleggen voor een goede oude dag.
Al in mijn begintijd bij de AFM, tien jaar geleden, spraken we er met pensioenfondsen over dat klimaatrisico’s grote financiële risico’s met zich meebrengen en dus een grotere plek zouden moeten krijgen in het beleggingsbeleid. Maar destijds stond de financiële wereld zeker niet te trappelen. Nu de noodzaak op de Zuidas eindelijk begint door te dringen, is daar plots Thierry Aartsen van de VVD.
Vijf maanden pensioenwoordvoerder in de Kamer, nul achtergrond in beleggen en pensioen. En juist hij diende een motie in met de oproep een einde te maken aan duurzaam beleggen. Hij vond het maar activistisch gedoe, ideële stokpaardjes van pensioenfondsen. ‘Rendement moet op plek 1, 2 en 3 staan’ zei de VVD-er ferm.
Ik kon mijn oren niet geloven. Ja, hij zei het echt en de hele Wilderscoalitie & friends ging er in mee. Maar wat Twitterkoning Thierry mist – even niet opgelet bij economie op school?- is les 1 uit ‘Beleggen voor Dummies’: risico en rendement gaan hand in hand. ‘No free lunch’, is een oude beleggingswijsheid. Die wijsheid lijkt de VVD’er helaas te ontberen.
Datzelfde geldt voor de Republikeinen van de anti-duurzaamheidsbeweging in de Verenigde Staten, door wie Aartsen zich overduidelijk heeft laten inspireren. Duurzaam beleggen zou woke zijn, een plan van Satan zelfs, om stiekem politieke invloed uit te oefenen. Democraten en Republikeinen vechten elkaar inmiddels de tent uit. Vermogensbeheerders en pensioenfondsen moeten er op eieren lopen. Stappen ze uit fossiele brandstoffen, dan staat hun in Republikeinse staten een fikse boete te wachten. Terwijl in Democratische staten juist beleggen in fossiel verboden is.
Het is een gotspe. Los van het gepapegaai voor populistisch gewin (de Tweede Kamer gaat hier helemaal niet over, liet toezichthouder DNB weten), heeft Aartsen niet goed geluisterd naar de pensioenfondsdeelnemers. Neem die van het Pensioenfonds Detailhandel, dat vier jaar geleden onder leiding van een wetenschappelijk team, onder wie hoogleraar Institutionele Beleggers Rob Bauer, een bindend deelnemersreferendum hield. Bijna 70 procent van de deelnemers wilde dat het fonds duurzamer zou beleggen, slechts 10 procent niet. En 58 procent zelfs nog steeds als dat minder rendement zou opleveren.
Of het Aartsen ervan zal weerhouden de uit Amerika overgewaaide onzin te blijven uitbraken, blijft de vraag. Door complexe zaken plat te slaan tot feitenvrije oneliners scoor je nu eenmaal punten. Je zou bijna gaan denken: gelukkig maar dat de meeste Nederlanders niet geïnteresseerd zijn in pensioenen.
Bron: De Volkskrant, 8 juni 2024
